Türkiye, tarýmla teknolojiyi buluþturmada çok geç kaldý. Bu nedenle verimliliðin saðlanmasý, rekabet gücünün kazanýlmasýnda ciddi sorunlar yaþanýyor. Rakipler hem girdi bazýnda hem doðrudan desteklerle ve ayný zamanda teknoloji yoðun üretim yapýyor. Onlarýn karþýsýnda destekten yoksun, en pahalý girdileri kullanarak üstelik ilkel tekniklerle üretim yaparak nasýl rekabet edeceksiniz?
                    Bu nedenle son yýllarda  kiþisel çabalarla da olsa tarýmýn belli alanlarýnda teknoloji kullanýmýnýn yaygýnlaþmasý sevindirici. Bu alanlardan birisi de fide üretiminde kullanýlan teknoloji. Özellikle aþýlý fide üretiminin ve kullanýmýnýn yaygýnlaþmasý çiftçiye ve ülkeye önemli katkýlar saðlýyor. Deyim yerindeyse son birkaç yýlda Türkiye’de aþýlý fide mucizesi yaþanýyor. Birkaç bin fide üretimi ile baþlayan sektörde bugün tek baþýna 100 - 150 milyon kök fide üreten firmalar var.
Fide yetiþtiriciliðinin öncülerinden biri,1968 kuþaðýnýn önemli isimlerinden Dr. Hasan Ünal. 12 Eylül darbesinden sonra yýllarca yurtdýþýnda yaþamak zorunda kalan Hasan Ünal, Türkiye’ye döndükten sonra  memleketi Antalya’da tarýmsal üretim  ile uðraþmaya karar verir. Ancak dedesinin,babasýnýn kullandýðý tekniklerle deðil, Avrupa’da gördüðü çaðdaþ tekniklerle tarým yapacaktýr.
                   Çaðdaþ tarým tekniklerinin yaygýnlaþmasýný kendisine misyon edinen Hasan Ünal ile Anadolu’da bir çok toplantýya katýlýyoruz. Her toplantýda ýsrarla Anadolu’daki giriþimcilere, tarýmcýlara çaðdaþ teknikleri kullanarak verimliliði nasýl saðlayacaklarýný anlatýyor. Tüketici tercihlerine uygun çeþitleri üreterek tarýmdan yüksek gelir elde etmenin olanaklý olduðunu býkmadan usanmadan söylüyor, uygulamalý olarak gösteriyor. Çaðdaþ tarým teknikleri ile bir dekar alanda 30 ton domates alýnabileceðini söylediðinde doðrusu çoðu kiþi inanmadý. Çünkü, yýllardan beri açýk alanda 8 ton üretim alýnýyordu. Seralarda ise 10-12 ton üretim ancak alýnabiliyordu. Biberde, patlýcanda, karpuzda daha bir çok üründe benzer üretim oranlarý vardý. Hasan Ünal, verimliliði birkaç kat artýrmanýn mümkün olduðunu bu çaðdaþ yöntemlerle kanýtladý. Bunu çiftçilerle birlikte kanýtladý. Bugün Tokat’ta, Antalya’da Türkiye’nin bir çok yerinde dekara 30 ton domates üreten çiftçiler var. Üretilen  bu domatesler çok kaliteli ve hem iç pazarda tüketiliyor, hem de rahatlýkla ihraç ediliyor. Hem çiftçinin geliri artýyor hem de tüketici daha saðlýklý ve kaliteli ürünler tüketiyor.Bu baþarýnýn arkasýnda çaðdaþ tekniklerle üretilen aþýlý fide mucizesi ve bilinçli üretici ile bilinçli üretim anlayýþý var.
                   Hasan Ünal’ýn çabalarý ile birkaç yýlda Türkiye’de fide sektörü hýzla geliþti. Aþýlý fide kullanýmý yaygýnlaþtý. Domates ve karpuz üretiminin neredeyse tamamý aþýlý fidelerden elde ediliyor. Antalya’nýn Pýnarlý Beldesi Çamköy’ de Hasan Ünal’ýn  sahibi olduðu  fide üretim tesisleri(GrowFide) klasik bir tarým iþletmesinden çok teknoloji yoðun dev bir organizasyon görünümünde. Ziraat mühendisleri, çiftçiler, çoðunluðu kadýn olan iþçiler, taþýmacýlýk yapan nakliyeciler, araþtýrma çalýþmalarýný yürüten bilim insanlarý hepsi ayný amaç için çalýþýyorlar. Tarýmda verimliliði artýrmak ve ithalatý azaltarak daha çok tarým ürünü ihracatý  yapýlmasý hedefi ile çalýþýyorlar.  Bunun için en son teknolojiyi kullanýyorlar. Makineler ile tohum küçük gözenekli tepsilere ekiliyor. Yine makinelerle üzeri toprakla örtülüyor.Ekilen tohumlar belli bir sýcaklýkta  çimlendiriliyor. Sonra seraya götürülerek uygun þartlarda büyütülüyor. Aþýsýz fideler buradan üreticiye gönderiliyor. Aþýlanacak fideler ise uygun boya ulaþýnca seradan alýnýyor ve özel bölümde genç kýzlar,kadýnlar tarafýndan aþýlanýyor. Aþýlama iþlemi þöyle yapýlýyor. Kökü saðlam,hastalýklara karþý dayanýklý karpuz fidesi elde etmek için serada balkabaðý fidesi ve karpuz fidesi yetiþtiriliyor. Balkabaðý fidesinin kökü, karpuz fidesinin baþý alýnarak basit bir iþlem ile birleþtiriliyor, aþýlanýyor. Kökü balkabaðý üstü karpuz olan fide bir haftada kaynaþýyor ve serada tekrar bakýma alýnýyor. Bu iþlemde fidenin, ürünün genetiði ile oynanmýyor. Anadolu’da çiftçilerimizin meyve aðaçlarýnda çok sýk uyguladýðý aþýlama iþlemi yapýlýyor.
                Aþýlamaya neden gerek duyuluyor?
Çünkü, balkabaðýnýn kökü çok saðlam,hastalýklara, böceklere karþý dayanýklý. Ýlaç kullanýlmasýna gerek kalmýyor. Saðlam kökten saðlam ve kaliteli ürünler elde ediliyor. Verimlilik artýyor ve çiftçinin geliri artýyor.
Anadolu’da gittiðimiz bir çok yerde çiftçilerle sohbet ediyoruz.Hepsi fideciliðin geliþmesinden son derece memnun. Bu alanda yaþanan rekabetten memnun. Çünkü Türkiye genelinde 30’u aþkýn fide üreten firma var. Hasan Ünal’a göre yakýn gelecekte Avrupa’nýn, Balkanlarýn ve bölgenin fide ihtiyacýný Türkiye karþýlayacak. Nitekim, Macaristan ve bazý Ortadoðu ülkelerine ihracat baþlamýþ.
Çok basit gibi görünen fide üretiminde bile teknolojinin ne kadar önemli olduðunu görmek ve bu bilinçle üretim yapmak gerekiyor. Teknoloji kullanýmýný tarýmýn her alanýna yaydýkça Mustafa Kemal Atatürk’ün 1923’lerde tarýmda baþlattýðý ve daha sonra bilinçli olarak kesintiye uðratýlan hamleyi 2000’li yýllarda tamamlamýþ oluruz.