
Resim :Taban taşı oluşmuş bir toprağın kesiti Kültür bitkilerinin büyümesi, olgunlaşması ve meyve verebilmesi için toprağın elverişli olması gerekir. Toprağı elverişli bir hale getirebilmek ise uygun bir TOPRAK İŞLEME ile mümkündür. Resim 32 : Toprak işlemenin amaçlarını özetleyecek olursak; Tohum yatağını hazırlamak, style="LINE-HEIGHT: 150%;">Yabancı ot kontrolünü yapmak Toprak yüzeyindeki bitki artıkları, anız ve ahır gübresinin gömülmesini sağlamak, Tarlayı sulamaya hazırlamak ve erozyonu kontrol etmektir. Bu amaçları gerçekleştirebilmek için değişik yapıda birçok TOPRAK İŞLEME ALETİ geliştirilmiştir. Toprak işleme aletlerini şöyle sınıflandırabiliriz;
1. Sınıf Toprak İşleme Aletleri
|
2. Sınıf Toprak İşleme Aletleri
|
Alet
Kombinasyonları
|
-Pulluklar
-Çizeller
-Dip kazanlar
|
-Kültüvatörler
-Tırmıklar
-Toprak frezeleri
-Merdaneler
-Diğer aletler
|
|
Askılı pulluklar içerisinde en çok kullanılan kulaklı pulluklardır. Gövde ve sokların sayısı bir ile yirmi arasında değişir.
Resim : Dört soklu kulaklı bir pulluk Esas parçaları: Bağlama kafası, çatı, çapraz mil, muylular, gövde ve uç demiri. Yardımcı Parçaları:
Ön gövdecik, köşe kesen, gübre gömücü, taş sigortası, kulak uzantısı


Özellikleri;
Döner Kulaklı Pullukların Ayarı: Normal kulaklı pulluklarda olduğu gibidir. C-DİSKLİ PULLUKLAR İyi Yönleri: Toprakta dönerek çalıştıkları için engellere takılmazlar. Kesme işlemini diskin çevresi yapar, disk dönerken kendi kendine bilenir. Diskler bombeli olduğu için darbelere karşı daha çok dayanırlar. Diğer pulluklarda uç demiri kör ise taban sertliği yapar. Diskli pulluklarda bu söz konusu değildir. Sakıncalı Yönleri: Kulaklı pullukta olduğu gibi iyi bir devirme ve kapama yapamaz. Toprağı şerit halinde bıraktığı için ağır ve yaş toprakları iyi parçalayamaz. Kendi kendine toprağa batar. Derinlik arttırmak için üzerine ağırlık bağlanmalıdır.
Çizi tabanı dalgalı olur.

Derinlik ayarı, hidrolik kumanda kolundan yapılabildiği gibi üst bağlantı kolu uzatıp kısaltılarak da yapılabilir. İş genişliği ayarı, arka çizi tekerinin sağa-sola alınması ile gerçekleştirilir. Sağa alınırsa geniş, sola alınırsa dar sürüm yapılır. Ayrıca, diskin durumundan dolayı sahip olduğu açı ile gidiş yönüne göre sahip olduğu açı alet üzerinde değiştirilerek toprağın parçalanması artırılıp azaltılabilir.
Diğer ekipmanlar gibi pulluklarda, kapalı bir yerde korunmalıdır. Açıkta güneş altında veya kapalı nemli yerlere konulmamalıdır. Bir tahta veya takoz üzerine alınmalıdır. İş mevsimi dışında uç demiri, kulak, taban demiri ve aks başları paslanmaya karşı muhakkak greslenmelidir. Uç demiri ile ökçe demiri aşınmışsa yenileriyle değiştirilmelidir. Gevşemiş cıvatalar, yaylı rondela konarak sıkılmalı ve eğilmiş çatı araları doğrultulmalıdır.
Alınacak pulluk traktörünüze uygun olmalıdır. Bunu biraz daha açıklarsak; Traktörünüzün beygir gücüne göre pulluk 2-3 veya 4 soklu olmalıdır. Pulluğu traktör rahatlıkla zorlanmadan istenilen hızda çekebilmelidir. Pulluk ölçüleri traktör iz genişliğine ve hidrolik düzenine uygun olmalı, hidrolik kolayca kaldırılıp, indirilmelidir. Pulluk yapı itibariyle sağlam, bilhassa ön aks mili ve işleyici parçalardan uç demiri ve kulak, sertleştirilmiş çelikten olmalıdır. Pulluğun üst bağlantısında 2-5 delik olmalıdır. Tek delik pullukları traktörün hidroliği iyi kumanda edemez. Bu sebeple düzgün ve eşit derinlikte sürüm yapılmaz. Hatta sürümde güç ve yakıt sarfiyatı da artar. Pullukta işleyici gövde yani kulak şekli çalışacağı toprağın yapısına, cinsine, yapılan ziraat çeşidine uygun olmalıdır. Hiç olmazsa çevrede imal edilen ve çevre şartlarına göre uygun olanı tecrübe ile tespit edilmiş olmalıdır. Bunun içinde özel durumlar dışında yarı bükük veya orta dik kulak tipinde pulluk satın alınmalıdır. Pulluğun bir gövdedeki iş genişliği, traktörün arka tekerlek taban genişliğine uygun olmalıdır.

Değişik ayak sayısına sahip çizeller vardır. İş verimleri pulluğa nazaran çok yüksektir. Bu bakımdan toprak işlemede maliyeti düşürürler ve zamandan tasarruf sağlarlar.
Bazı toprak ve iklim şartlarında her yıl aynı derinlikte işlenen toprak katının hemen altında kalınlığı 8-10 cm. ye varan su geçirmez sert bir tabaka oluşur. Taban taşı denilen bu tabakanın oluşmasıyla toprakta suyun, alt katmanlarına sızması zorlaşır ve bitkinin kök gelişimini engeller. Dolayısıyla toprağa düşen yağmur ve kar sularının toprağın alt katlarında süzülmesini zorlaştırarak suyun toprak yüzeyinden akıp gitmesine ve erozyona sebep olur. Bu nedenle taban taşının belirli aralıklarla kırılması gerekir. Bu iş dipkazan denilen özel gövdeli pulluklarla yapılır. Bu aletin işleyici gövdesi dik ve sağlam bir payandaya bağlı kama biçiminde bir uç demirinden oluşur. Aletin iş genişliği sert tabakayı (taban taşını) kıracak şekilde olmalıdır. Bunu sağlamak için önceden sert tabakanın derinliği tespit edilmelidir. Dipkazan; belirli aralıklarla çekilmesi gerekiyorsa bir yönde çekildikten sonra, ikinci olarak önce çekilen doğrultunun dikine ve belirli aralıklarla çekilmelidir. Killi ağır topraklarda dipkazanın uç demirinin arkasına; gülle şeklinde yada silindir biçiminde bir parça bağlanarak toprak içerisinde hem sert tabakanın daha iyi patlatılması hem de belli bir derinlikte bu parçanın geçtiği yerde boşluklar oluşturularak toprağın havalandırılması ve suyun toprakta hareketi kolaylaştırılmış olur. Dipkazanın gövdesi değişik tiplerde olabilir. Bunların sabit ya da titreşimli olarak çalışan tipleri mevcuttur. Titreşimli olarak çalışanlar traktörün kuyruk milinden hareketle çalıştırılırlar. Sabit olanlar ise traktör arkasında belli bir derinlikte Toprağa batacak şekilde çekilerek çalıştırılmalıdır. Traktörün hidrolik sistemi, dipkazanla çalışırken, mutlaka çeki kontrol konumunda olmalı, dipkazanla çalışırken ön ağırlıklar takılmalıdır.


Çeşitleri;

Diskarolarda açı ayarı en uygun şekilde yapılmalıdır. Açıyı artırmak, traktörün çeki gücünü ve yakıt sarfiyatını artırır. Yapılan iş miktarı azalır. Rahat bir çalışma için normal bir ayar yapılmalıdır. Tarla koşulları, iş genişliği, iş derinliğine bağlı olarak saatte 6-10 km. hızla çekilmelidir. Diskaroların bakımı kolaydır. Çalışan disk yüzeyleri paslanmaya karşı greslenmeli, yatakları gresörlüklerine zaman zaman gres basılmalıdır. Kapalı yerlerde muhafaza edilmelidir.
Bu aletin kullanma amaçlarını şöyle sıralayabiliriz;

Toprak frezeleri, traktörün kuyruk milinden hareket alır. Traktörlerle çekilme hızları, saatte 4-8 km arasında değişir. Toprak frezelerinde genel olarak düşük ilerleme hızında ufalama daha küçük parçalı, yüksek ilerleme hızında ufalanan toprak daha iri parçalıdır. Aynı zamanda bu ufalama bıçak milinin devri ile de ilgilidir. Bıçak milinin devri azaldıkça ufalama büyür, devir arttıkça ufalanan toprak daha küçük olarak parçalanır. Çekilme hızı ile bıçak milinin devri uygun bir şekilde ayarlanırsa, toprak yapısına göre istenilen ufalama sağlanabilir. Toprak frezelerinin iş genişlikleri sabittir. Yalnız bazı frezelerde, bıçak grupları sağa veya sola kaydırılabilir. Bahçelerde ağaç altları, freze sağa kaydırılmış olarak işlenir. Bazı toprak frezelerinde ufalama ayarı muhafaza saçının bıçaklara yaklaştırılıp, uzaklaştırılmasıyla yapılır. Saç bıçaklara yaklaştırıldıkça ufalama daha çok yapılır. Bakımları kolaydır. Hangar veya kapalı bir yerde takoz üzerinde muhafaza edilmeli, aşınan bıçaklar yenileri ile değiştirilmeli, eğilen bıçaklar doğrultulmalıdır. Dişli kutusuna uygun ve yeteri kadar dişli yağı konulmalıdır. Hareket kayışı olanlarda ise kayışlar sökülüp ve duvara asılarak muhafaza edilmelidir. Kuyruk milinden hareket veren şaft mafsalının gresörlüklerine de gres basılmalıdır.
Günümüzde, tek veya kombinasyon aleti şeklinde, teknik özellikleri ve kullanılışları diğer frezelerden daha üstün olan rototiller kullanılmaktadır. Her türlü toprakta rahatlıkla çalışmakta ve tohum yatağını en iyi şekilde hazırlamaktadırlar. Kuyruk milinden gelen hareket, dişli kutusuna ve oradan da istenilen devirde,bıçak miline verilmekte ve iyi bir şekilde toprağı işlemektedir.
Toprak keseklerini parçalayıp ufalttıkdan sonra gevşek olan toprağı bastırarak toprakla tohumun temasını artırır ve dolayısıyla çimlenmeye yardım eder. Traktöre çekili ya da askılı olarak bağlanarak yüzücü pozisyonda çalışırlar.

Düz merdaneler; toprak yüzeyinin bastırılmasında ve düzeltilmesinde kullanılırlar. Bu tip merdaneler düz silindir biçimindedirler. Dalgalı (halkalı) merdaneler; tarla işlerinde en çok kullanılan merdanelerdir. Toprağı bastırır, keseklerini ufalar ve yüzeyde 2-5 cm’lik ufalanmış toprak örtüsü oluşturur. Halkalı merdaneler halka şekillerine göre konik, yıldız, cambridge ve croskil şeklinde adlandırılırlar. Dip bastıran merdaneler; tarla yüzeyindeki derin pulluk çizgilerini yok eder, kesekleri ufalayıp, tarla yüzeyini düzgün bir hale getirirler.
Sulu tarım arazilerinde toprağı fazla bastırmadan düzeltme işleminde kullanılırlar. Toprağın üst tarafındaki boşluklar ve kanalcıklar kırılır ve alttaki nemin buharlaşarak kaybolması önlenir. Sürgüler genellikle tahta ve demirden yapılırlar. Traktöre askılı ya da çekili bağlanıp, serbest yüzücü pozisyonda çekilerek çalışırlar.
Tırmık-kültüvatör, sivri uçlu tırmık-dönerli tırmık, kültüvatör-dişli tırmık, yaylı tırmık-dönerli tırmık gibi. Bunlardan başka; Pullukla sürümün arkasından freze ve döner tırmık beraberce çekilebildiği gibi sürüm yapılmadan direkt ekimde freze ve merdane ikilisi ekim makinesiyle beraber üçlü bir alet makine kombinasyonu oluşturulabilirler. Kombinasyon aletlerinin bakımı diğer aletler gibidir. Kapalı bir yerde korunmalı, nemli yerlere konulmamalıdır. Paslanmaya karşı greslenmeli, aşınmış ve kırılmış uçlar değiştirilmelidir. Tarlaya taşınmalarında daha dikkatli olmalı, taşıma kilidi kullanılmalı, yan zincirler gerdirilmelidir. Hızla gidilmeyip virajlarda dikkat edilmelidir.